Εκκλησιαστική Ιστορία τής Ελλάδος

Εκκλησιαστική Ιστορία τής Ελλάδος

3:48 μ.μ. Αναρτήθηκε από Nikos

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ (1430 - 1821)

α. Αποκατάστασις της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ελλάδα

β. Προνόμια της Εκκλησίας

γ. Κοινοτική Αυτοδίοικησις

δ. Καταπίεσις των υποδούλων

ε. Η Εκκλησία και αι απόπειραι προς απελευθέρωσιν

στ. Αι επεμβάσεις των δυτικών

ζ. Αντιδράσεις κατά του εξισλαμισμού

η. Εκκλησιαστικά κέντρα εν Ελλάδι

θ. Εσωτερική ζωή της Εκκλησίας

ι. Οι νεομάρτυρες

ια. Εκκλησία και ελληνική παιδεία

ιβ. Θεολογικά γράμματα

ιγ. Εκκλησία & απελευθερωτικός αγών



ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ (1430 - 1821)

Αποκατάστασης της ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ελλάδα.

Το 1430 ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ , γενόμενος κύριος της Θεσσαλονίκης, προξένησε μεγάλες δηώσεις και καταστροφές, επί  πολλάς διαρκεσάσας ημέρας. ΙΙρος τοις άλλοις κατεσκάφηκε ο τάφος του αγίου Δημητρίου, κατετεμαχίσθη δε το λείψανο της αγίας Θεοδώρας της μυροβλήτιδος. Μονές και ναοί μετεβλήθησαν εις άμορφα ερείπια, τα δε μάρμαρα αυτών απεστάλησαν εις Αδριανούπολιν προς ίδρυσιν βαλανείου.  Το αυτό έτος κατελήφθησαν τα Ιωάννινα. Το 1456 εκυριεύθησαν υπό των Τούρκων αι Αθήναι, μετά διετίαν δε (1458) εισήλθεν εις την πόλιν ο κατακτητής Μωάμεθ Β΄ θριαμβευτικώς. Το 1470 εξεδίωξεν ούτος τους Ενετούς εξ Ευβοίας και ταυτοχρόνως κατέλαβε την



Πελοπόννησον, συμπληρώσας ούτω την κατάκτησιν της Ελλάδος. Το γεγονός τούτο αρνητικώς ωφέλησε την Ορθόδοξον Εκκλησίαν και δι’ αυτής την υπόδουλωθείσαν χώρα, διότι απεμάκρυνε μεν τον επείσακτον λατινικόν κλήρον, υπεβοήθησε δε την αποκατάστασιν των Ορθοδόξων ιεραρχών και της Εκκλησίας. Αι Αθήναι εθεωρούντο κτήμα του «κισλάραγα»   του σουλτάνου, ήτις του αρχηγού των ευνούχων του σεραγίου, όστις εδέχετo ευμενώς τας αιτήσεις των κατοίκων και επροστάτευεν αυτούς. Οι Ναοί του ΙΙαρθενώνος της Ακροπόλεως και οι οπωσδήποτε εξέχοντες εν τη πόλει των Αθηνών, καταληφθέντες υπό των Τούρκων, μετεβλήθησαν εις τζαμιά. Εκτός τινων άλλων διεσώθη το αρχαίον Θησείον, όπερ ήτο μεταβλημένον εις ναό του αγίου Γεωργίου. Ουχ ήττον η Εκκλησία ήρξατο καταλαμβάνουσα διακεκριμένην θέσιν. Ο μητροπολίτης Αθηνών εφοδιαζόμενος δια σουλτανικού βερατίου, ως και οι λοιποί μητροπολίται του Οικουμενικού Θρόνου, ως πρόεδρος του κοινοτικού συμβουλίου Αθηνών απέκτησε σημαντικήν πολιτικήν ισχύν και απέβη εν σμικρώ εθνάρχης. Έφερε δε τίτλο «μητροπολίτης ’θηνῶν καὶ Λεβαδείας, ὑπέρτιμος καἰ ἔξαρχος πάσης Ἑλλάδος» ή κατά τον τη΄ αιώνα «μητροπολίτης Ἀθηνῶν καὶ ἔξαρχος πάσης Ἑλλάδος καὶ τῶν Κυκλάδων νήσων καὶ τὸν τόπον ἐπέχων τοῦ Καισαρείας» .

Κατά την αρχήν της Τουρκοκρατίας μετά τας επελθούσας αλλεπαλλήλου συμφοράς των ελληνικών χωρών ελάχισται ήσαν αι εκκλησιαστικαί επαρχίαι του Οικουμενικού Πατριαρχείου. ΙΙάντως αι δειναί περιστάσεις της εκκλησίας συνετέλεσαν εις την ελάττωσιν των εκκλησιαστικών επαρχιών και την αραίωσιν του ορθοδόξου ελληνικού πληθυσμού. Αλλά η αποκατάστασις της Ορθοδόξου ιεραρχίας μικρόν κατά μικρόν συνεπήγαγε και την πύκνωσιν του Ορθοδόξου ποιμνίου, πολλώ μάλλον ότε εξέλιπεν ο λατινικός κλήρος ο καταπιέζων αυτώ. Εν τη κυρίως Ελλάδι μετά τον μητροπολίτην Μονεμβασίας ήρχετο ο μητροπολίτης Λαρίσης, αλλά ούτος από των αρχών του ιδ' αιώνος ήδρευεν αλλαχού, διότι η πόλις μετά την τουρκικήν κατάκτησιν είχεν ολίγους χριστιανούς.

Αι υπαγόμεναι εις το Οικουμενικόν πατριαρχείον εκκλησιαστικαί επαρχίαι της Ελλάδος διαιρούντο εις τας επαρχίας της ΙΙελοπονήσου και της Δύσεως, υφ’ ην ενοούντο πάσαι αι λοιπαί Πατριαρχικοί έξαρχοι περιώδευον συνεχώς προς είσπραξιν των πατριαρχικών δικαιωμάτων, δι’ ων η Εκκλησία κατώρθου ν’ αντεπεξέρχηται κατά των απαιτήσεων των δυναστών, ουχί δε σπανίως περιώδευον αυτοπροσώπως και οι πατριάρχαι, οι τε της Κωνσταντινουπόλεως και οι των λοιπών θρόνων, ιδίως δε των Ιεροσολύμων. Ούτοι από του  ις΄ αιώνος είχον αποχτήσει εν Αθήναις, και αλλαχού μετόχια του ΙΙαναγίου Τάφου. Μέγας αριθμός των πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως και των άλλων θρόνων προήρχετο εκ της κυρίως Ελλάδος. Κατ’ αυτόν έτι τον ιε΄ αιώνα πατριάρχης Αλεξανδρείας εχρημάτισεν ο εξ Αθηνών Ιωακείμ ο Πάνυ, ον διεδέχθησαν οι εκ Κρήτης πατριάρχαι Σίλβεστρος (1569-1500), Μελέτιος Πηγάς (1590-1601), Κύριλλος Λούκαρις (1601-1621+1638), Γεράσιμος Σπαρταλιώτης (1621-1636). Κατά τούς εφεξής αιώνας εκόσμησε τον πατριαρχικόν θρόνον Ιεροσολύμων μακρά σειρά Ιεραρχών εκ Δημητσάνης της ΙΙελοποννήσου ο Γερμανός (1537-1579), ο Σωφρόνιος (1579-1608), ο Θεοφάνης (1608-1644), ο Δοσίθεος (1669-1707) ο Χρύσανθος Νοταράς (1707-1731), ωσαύτως οι εξ Αθηνών Παρθένιος και Εφραίμ κατά τον ιη΄ αιώνα. Τινές τούτων ως ο Δοσίθεος, ο Χρύσανθος και ο Εφραίμ διεκρίθησαν και ως θεολόγοι κακαι εκκλησιαστικοί συγγραφείς. Ούτω μετά την απομάκρυνσιν των Φράγκων, παράς τα εκ των νέων δυναστών ανήκουστα δεινά η αποκατασταθείσα Ορθόδοξος Εκκλησία της Ελλάδος ηδυνήθη ν’ αναδείξει εξ εαυτής μεγάλας πνευματικάς δυνάμεις και δι’ εαυτήν και δια την καθόλου Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Κέντρον της αρξάμενης εν αυτή νέας πνευματικής κινήσεως απέβη και πάλιν η πόλις των Αθηνών, μετά την επί φραγκοκρατίας, από ορθοδόξου απόψεως αφάνειαν. Διακεκριμένοι ιεράρχαι κοσμούσι τον θρόνον Αθηνών.

Κατά τον ιζ΄ αιώνα εν Αθήναις αναγεννάται ο μοναχικός βίος ιδίως δια της λογίας και περιακούστου μοναχής Φιλοθέης Μπενιζέλου.

 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ


Πηγή: Χρυσόστομος, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος ΕΛΛΑΣ Ι, σσ. 163 -  169

Εγκυκλοπαίδειες

01. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Ελλάς, τ. Ι

Βιβλία

01. Ιεροκλέους, Συνέκδημος (εκδ. Honigmann)

02. Χρυσάνθου, Συνταγμάτιον, Ενετία 1778

03. Ν. Βέης, εν Oriens Christianus (1914)

04. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1920

05. Δ. Ματαράγκα, Εκκλησία και Πολιτεία, 1937

06. Δ. Πετρακάκου, Εκκλησίασεις και ενασχολήσεις, 1943

07. Α. Βακαλοπούλου, Ιστορία της Θεσσαλονίκης, 1947

08. Β. Ατέση, Επισκοπική Ιστορία της Ελλάδος, 1948 -1953

09. Κ. Βοβολίνη, Η Εκκλησία εις τον αγώνα της Ελευθερίας, Αθήνα 1952

10. Α. Χριστοφιλοπούλου, Ελληνικόν Εκκλησιαστικόν Δίκαιον, Αθήναι, 1952-3

11. Παρθ. Πολάκη, Η Ελληνική Εκκλησία και ο κόσμος των Βαρβάρων, Θεσσαλονίκη 1953

12. E. Kirsten, Die Byz. Stadt. Berichte zum XI Intern. Byz. Kongress, München 1958

13. H.G. Beck, Kircheund Theol. Literature, München 1959

14. Α. Καμβύση, Νομοθεσία Ο.Δ.Ε.Π.

15. Γ.Ι. Κονιδάρη, αι Μητροπόλεις και Αρχιεπισκοπαί του Οικουμενικού Πατριαρχείου και η τάξις αυτών, Αθήνα 1934

16. Επίτομος Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, 1938

17. Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος, Αθήναι 1960

18. Γ. Κελεμένη -Κ. Σπυροπούλου, Νομοθεσία περί ενοριών και Ταμείου ασφαλίσεως Κλήρου Ελλάδος, Αθήναι 1961

Περιοδικά

01. «Ἐκκλησία», 1923-1964

ΠΗΓΗ

APOLOGITIS